Dit artikel werd op 1 december 2023 gepubliceerd in de Antilliaanse krant Amigoe
Operatie-ondersteunende robottechnologie, patiënt journey-apps, eHealth. Steeds vaker worden digitale middelen ingezet bij diagnostiek en behandeling van knie- en heupartrose. Technologie is zelfs nodig om de orthopedische zorg goed, toegankelijk en betaalbaar te houden, zeggen orthopedenverenigingen. Sterker nog: slimme digitale zorg biedt ongekende mogelijkheden om zorg op maat te leveren, waarin zorgprofessionals én cliënten de regie behouden.
Hij heeft een warm hart voor digitale zorg. Geboren Curaçaoënaar Nanne Kort, orthopedisch chirurg, board member van tal van internationale orthopedenverenigingen en eigenaar van het bejubelde CortoClinics, de Nederlandse topkliniek gespecialiseerd in knie- en heupprotheses. Kort is een autoriteit op het gebied van conservatieve en operatieve behandeling van heup- en knieartrose, maar daarnaast actief binnen internationale orthopedenverenigingen ESSKA, PAS en ISAKOS. Als pionier van digitalisatie in de zorg geeft hij hier wereldwijd lezingen over. In 2018 verwezenlijkte hij zijn visie met de oprichting van een eigen orthopedisch centrum: CortoClinics in Nederweert, Nederland.
“Maatschappelijke ontwikkelingen, technologische mogelijkheden, krapte op de arbeidsmarkt en de steeds verder oplopende zorgkosten maken van digitalisering niet alleen een wens, maar noodzaak”, meent Kort. “Mensen moeten eenvoudig toegang blijven houden tot goede en betaalbare zorg en hulpmiddelen. Nieuwe technologie en zorginnovaties maken dat mogelijk.”
In zijn eigen CortoClinics, de enige kliniek in Europa die zich 100% toelegt op heup- en knieprotheses, wordt technologie al volop toegepast. Zo ontwikkelde Kort met de verzamelde data van 10.000+ behandelingen in de afgelopen vijfentwintig jaar een eigen cortoclinics-methode: een gedigitaliseerde aanpak die topzorg verzekert. “We plaatsen heup- en knieprotheses met de grootste nauwkeurigheid met behulp van ondersteunende MAKO-robotarmtechnologie. Cliënten krijgen gedurende hun hele behandeltraject – vanaf de eerste intake tot aan de laatste check-up – digitale assistentie van onze cortoclinics-app. Die begeleidt gedurende het hele behandeltraject met gerichte informatie, reminders en tips. Cliënten ervaren deze digitale ondersteuning als zeer prettig. Het zorgt voor transparantie en neemt een stuk angst voor de ingreep weg.”
Uitgangspunt van deze koers is de hybride zorg: zorg waarbij digitale middelen een prominente plek innemen om patiënten vertrouwen en regie te geven in hun eigen zorgproces. “Digitale zorg is een andere benadering voor zowel de zorgprofessional als de cliënt,” aldus Kort. “Van de client vragen we een actieve rol, misschien wel meer dan ooit tevoren. De tijd dat de dokter alleen bepaalt, ligt achter ons. De patiënt wil grip op zijn zorgproces. Hij deelt zijn data in een persoonlijke digitale omgeving en bepaalt zelf wat hiermee gebeurt.”
Zelf meten, zelf weten
In het medisch landschap wordt al volop gebruik gemaakt van e-health, benadrukt hij. “Er zijn tal van voorbeelden van succesvolle digitale hulpmiddelen. In de app ‘Moet ik naar de dokter?’ bijvoorbeeld, oordelen mensen zelf of het nodig is om de huisarts te bezoeken. Ja? Dan gaan ze niet voor niets. Nee? Dan heeft de huisarts meer tijd voor mensen voor wie wel een bezoek nodig is. De app is goedgekeurd door het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Mensen met diabetes meten al jaren zelf hun bloedsuikerspiegel. En ook de zwangerschaps- en allergietesten bestaan al langer. Maar er zijn nog heel wat meer mogelijkheden.”
“Met een smartwatch kun je al allerlei metingen doen die je inzicht geven in je gezondheid. Ook voor specifieke ziektes worden toepassingen ontwikkeld. Neem Telecheck-AF, waarmee hartpatiënten op hun eigen smartphone een meting van het hartritme kunnen uitvoeren. Afspraken met de eigen cardioloog kunnen daardoor vaker digitaal plaatsvinden, waardoor minder ziekenhuisbezoeken nodig zijn. Uiteraard blijft het belangrijk dat er een menselijke expert aan te pas komt.”
Bij het leven met een ziekte of het thuis uitvoeren van een behandelplan kunnen draagbare apparaten zeer nuttig zijn, benadrukt Kort. “Wetenschappers zijn zelfs al bezig om een methode te ontwikkelen om te voorspellen of en wanneer iemand een hartaanval krijgt. Op die manier kunnen mensen anticiperen op een levensbedreigende situatie en bespaar je tijd en geld, want je bent de zorg op die manier vóór.”
“Digitale zorgtoepassingen waarbij patiënten op afstand gemonitord worden zijn bewezen effectief gebleken. Met MijnIBDCoach, een persoonlijk hulpmiddel voor mensen met een chronische darmziekte, dat helpt om de aandoening onder controle te houden, is het aantal ziekenhuisopnamen gehalveerd en het aantal polibezoeken aanzienlijk teruggedrongen. Ook de toepassing van digitale hulpmiddelen bij hartritmestoornissen is sinds de coronacrisis geïntroduceerd en vanwege het succes is de bekostiging via de zorgverzekeraar inmiddels al geregeld. Het doel is dat het merendeel van de chronisch zieke patiënten in de toekomst gebruik gaat maken van dit soort mogelijkheden tot thuismonitoring. Het streven is om policontacten in toenemende mate digitaal te laten verlopen via beeldbellen, appen of e-coaching. Ook kan een groot deel van de patiënten gebruik maken van pre-hospital intakes ter voorbereiding op een opname of operatie.”
“Er zijn tal van mogelijkheden die nu al ingezet kunnen worden. Neem bijvoorbeeld het zelf regelen van laagcomplexe zorg. Bijna alle zorgorganisaties ervaren een personeelstekort. Maar lang niet alle zorgorganisaties werken actief aan het inschakelen van familie, huishoudelijke hulp, vrijwilligers en mantelzorgers bij eenvoudiger taken. Denk aan het aantrekken van steunkousen of het helpen met opstaan. Zorgorganisaties die dat wel doen, verlagen op die manier de werkdruk voor hun personeel.”
“Digitale toepassingen kunnen ook zeker bijdragen aan preventie en een sneller herstel na ziekenhuisopnames. Zo beschikt het Maastricht UMC over de digitale tool, Hospital Fit, die inzichten verschaft over het beweeggedrag van patiënten en de mate van fysiek functioneren tijdens de opname in het ziekenhuis. De verzamelde data biedt mogelijkheden om op maat gemaakte oefenprogramma’s samen te stellen. Ook voorspellende computermodellen op basis van artificial intelligence (AI) kunnen in de toekomst helpen om complicaties tijdens bijvoorbeeld een zwangerschap te beperken of om een tumor gedetailleerd in kaart te brengen, zodat gerichtere behandelkeuzes kunnen worden gemaakt.”
Digitale transformatie
Tijdens de coronapandemie heeft digitale zorg, met name beeldschermzorg, zichzelf bewezen. Ondanks veel literatuur over de positieve waarde van teleconsultaties was deze ontwikkeling tot voor kort nauwelijks ingevoerd. De afgelopen jaren is deze ontwikkeling noodgedwongen in een stroomversnelling terechtgekomen. De vraag is: hoe gaan we deze ontwikkeling doorzetten?
Kort: “In veel sectoren is de productiviteit al verbeterd door digitalisering. De problemen in de zorg zijn duidelijk: personeelstekorten, hoge werkdruk, administratieve lasten en oplopende patiëntwachtlijsten. Het is dus niet verrassend dat de noodzaak om te digitaliseren in de zorg hoog is. Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid vormen de basis van ons zorgstelsel. Maar we hebben komend decennium te maken met vergrijzing, toenemende personeelstekorten en aanpassing aan een nieuwe industriële fase. Het is een uitdaging voor ons allemaal om de kwaliteit van de zorg in deze wervelwind aan veranderingen op peil te houden.”
Hij is er duidelijk over: om digitale transformatie in de zorg te versnellen, moeten eerst de juiste condities worden gecreëerd. Eén daarvan is de digitale mindset en bereidheid van de gebruikers om ervaring op te doen met het leveren van zorg met behulp van innovatieve technologie. CortoClinics is het bewijs dat de digitalisering, samen met 100% focus en persoonlijke hospitality de combinatie is voor de nieuwe zorg.
“Stevige ambities, maar zeker haalbaar,” zegt Kort. Verdere digitalisering moet leiden tot verkorte wachttijden en opnameduur, verbeterde informatie-uitwisseling en vereenvoudigd en versneld contact tussen patiënt en arts. Zowel patiënten als zorgverleners zijn erbij gebaat. Uiteindelijk moet het voor de zorgverleners ook de registratielast gaan verlagen. Het is goed om succesvolle digitale initiatieven breed te delen en ook te implementeren buiten de eigen muren, benadrukt Kort. “Het loopt soms spaak vanwege regelgeving, gebrek aan financiën of koudwatervrees. Maar waarom zouden we bewezen effectieve toepassingen niet van elkaar willen overnemen?”
“Eén ding is zeker: zoals Albert Einstein ooit zei ‘Doing the same thing over and over again but expecting different results’ is niet de oplossing. Steeds hetzelfde blijven doen en andere resultaten verwachten gaat de zorg niet vooruithelpen. De zorg anders organiseren, arbeidsbesparende technologie inzetten, en digitale transformatie ondergaan zijn hard nodig om het tij te keren. Om zorg toegankelijk, goed, betaalbaar en duurzaam te houden, moeten we samen aan de slag.”
