Dit is de zesde blog van een twaalfdelige serie door orthopedisch chirurg Nanne Kort (geboren en getogen in Curaçao) over artrosepreventie en -behandeling. De blogreeks is een empowerment-reis in de strijd tegen artrose en verschijnt vanaf juni 2024 een jaar lang in meerdere Curaçaose kranten. Artrose is een groeiend probleem dat in 2050 mogelijk meer dan een miljard mensen treft, vooral in vergrijsde regio’s waar veel overgewicht voorkomt, zoals de Antillen.
Dr. Nanne Kort
“Elke keer weer verheug ik me om voet op het eiland te zetten waar ik geboren en getogen ben. En niet in de laatste plaats om het lekkere eten. Onze Curaçaose keuken, met z’n Afrikaanse, Europese en Latijns-Amerikaanse invloeden, biedt een scala aan smaken, kruiden en ingrediënten. Zelf kan ik enorm genieten van de kuminda krioyo: kabritu stoba (geitenstoofpot) bij Plasa Bieu en de overheerlijke pastechi (gevulde deeghapjes). Sommige traditionele gerechten kunnen wel vettig zijn vanwege de olie, kokosmelk of het gefrituurde voedsel. Ook de Nederlandse invloed met frikandellen, bitterballen en pannenkoeken is niet erg gezond. Verzadigde vetten die een negatief effect op het cholesterolgehalte hebben en een risico op overgewicht vormen. Toch is onze keuken over het algemeen gevarieerd en biedt ze heerlijke smaken en texturen om van te genieten, waarbij gezonde keuzes mogelijk zijn. Gezond eten en gewichtsbeheersing zijn – zeker bij artrose – belangrijk. In deze blog leg ik uit waarom.”
Antilliaanse kabritu stoba (geitenstoofpot)
Artrose – de rol van dieet en voeding
In mijn eerste blog zagen we dat artrose een degeneratieve gewrichtsaandoening is die wordt gekenmerkt door kraakbeenverlies en ontsteking van de gewrichten. Overgewicht legt extra druk op de gewrichten, wat kan leiden tot versnelde slijtage en verergering van artrose. Bij het normale wandelen komt ongeveer drie keer het lichaamsgewicht aan druk op de heupen en knieën terecht. Bij traplopen is dit zelfs zes keer het lichaamsgewicht. Een gezond gewicht kan de symptomen van artrose helpen verminderen en de progressie van de aandoening vertragen. Voor mensen met overgewicht kan het verliezen van zelfs een klein beetje gewicht de belasting op de gewrichten verminderen en de symptomen van artrose verbeteren.
Afvallen wordt daarom vaak aanbevolen voor mensen met artrose, voornamelijk om de belasting op de gewrichten te verminderen. Overgewicht legt extra druk op de gewrichten, met name op de knieën, heupen en onderrug. Deze extra belasting kan het kraakbeen beschadigen en de symptomen van artrose verergeren. Door af te vallen wordt de belasting op de gewrichten verminderd, waardoor pijn en ontsteking kunnen afnemen.
Progressie van artrose vertragen
Overgewicht kan de progressie van artrose zelfs versnellen: het kan leiden tot meer kraakbeenverlies en meer ernstige symptomen op jongere leeftijd. Door af te vallen vertraag je de progressie van de aandoening, waardoor de levensduur van de gewrichten mogelijk wordt verlengd. Minder gewicht maakt het ook gewoon makkelijker om te bewegen. Dit helpt om een actievere levensstijl te behouden en oefeningen te doen die gunstig zijn voor de gewrichtsgezondheid. Uiteraard veroorzaakt overgewicht vaak ook andere gezondheidsproblemen zoals bijvoorbeeld diabetes of hoge bloeddruk. Door af te vallen en een gezond gewicht te houden, verbeter je natuurlijk ook je algehele gezondheid.
Als je overgewicht hebt en last hebt van artrose, is afvallen dus belangrijk. Wél is het essentieel om dit te doen op een gezonde en evenwichtige manier. Crashdiëten kunnen leiden tot spierverlies en het verzwakken van het immuunsysteem, wat schadelijk kan zijn als je artrose hebt. Een geleidelijk gewichtsverlies van ongeveer 0,5 tot 1 kilogram per week wordt over het algemeen als veilig beschouwd. Het is belangrijk om regelmatig te bewegen en een gezond dieet te volgen om spiermassa te behouden en de algehele gezondheid te verbeteren. Bespreek met je arts of diëtist welk gewichtsverliesprogramma het meest geschikt is in jouw geval, vooral als je artrose hebt of andere gezondheidsproblemen. Voedingsmiddelen die ontstekingen kunnen bevorderen, zoals bewerkte voedingsmiddelen, geraffineerde koolhydraten en suiker, kunnen de symptomen van artrose verergeren. Het verminderen van de consumptie van deze voedingsmiddelen kan gunstig zijn als je last hebt van artrose.
Ontstekingsremmende voeding
Sommige voedingsmiddelen hebben zelfs ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen helpen bij het verminderen van ontstekingen die bijdragen aan de pijn en stijfheid geassocieerd met artrose. Voorbeelden van ontstekingsremmende voedingsmiddelen zijn vette vis (zalm, makreel), noten, olijfolie, fruit en groenten. Vetzuren zoals omega-3, die voorkomen in vette vis, lijnzaadolie en walnoten, hebben ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen helpen bij het verminderen van ontsteking en pijn bij artrose. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan antioxidanten, zoals bessen, groene bladgroenten en kruiden zoals kurkuma, kunnen helpen bij het verminderen van oxidatieve stress en ontsteking in de gewrichten. Een adequaat niveau van vitamine D en calcium in het dieet kan helpen bij het behouden van sterke botten en het verminderen van het risico op fracturen bij artrose.
Groenlipmossel
Ook voldoende water drinken is belangrijk voor de gezondheid van de gewrichten. Het helpt bij het behouden van de elasticiteit van het kraakbeen en het verminderen van wrijving in de gewrichten. Zoals ik al vertelde in een van m’n eerdere blogs zijn er bepaalde supplementen die gunstig zijn bij artrose. Zo hebben studies de positieve effecten aangetoond van omega-3-vetzuren, glycosaminoglycanen en antioxidanten in groenlipmosselextract. Die helpen bij het verminderen van pijn, ontstekingen en stijfheid door artrose.
Het is goed om te weten dat voeding en dieet niet als vervanging moeten dienen voor medische behandelingen voor artrose, zoals medicatie en fysiotherapie. Maar het is wel iets wat we zelf kunnen en moeten doen om artrose en klachten tegen te gaan.
