Orthopedisch chirurg Nanne Kort (geboren op Curaçao) schreef een twaalfdelige blogreeks over artrosepreventie en -behandeling. De serie, die van juni 2024 tot 2025 in meerdere Curaçaose kranten verscheen, biedt handvatten in de strijd tegen artrose — een wereldwijd groeiend probleem dat tegen 2050 meer dan een miljard mensen kan treffen, vooral in vergrijsde regio’s met veel overgewicht, zoals de Antillen.
“Als medisch specialist en echte yu di korsow wil ik graag iets kunnen betekenen voor de Antillen. Daarom zet ik me hartstochtelijk in voor betere zorg bij heup- en knieartrose voor de Curaçaose bevolking. Dat gaat verder dan alleen behandelen. De hoge prevalentie van overgewicht, een belangrijke veroorzaker van artrose, komt veel voor in regio’s als Curaçao, waar de bevolking vergrijst en obesitas toeneemt. Een niet te onderschatten probleem: obesitas verhoogt bijvoorbeeld het risico op artrose in de knie met factor drie. Goede preventiestrategieën ontwikkelen is dus heel belangrijk.”
De jaarlijkse gezondheidskosten van artrose werden in Nederland in 2019 geschat op meer dan één miljard euro. Daarnaast zorgt artrose voor verminderde productiviteit, ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en verslechterde levenskwaliteit. Het is dus zeer de moeite waard om te kijken naar preventieve maatregelen die deze aandoening zo veel mogelijk afremmen.
In mijn vorige blogs zagen we dat artrose een degeneratieve gewrichtsaandoening is die voortschrijdende beschadiging aan de gewrichten veroorzaakt. Artrose (in het Engels verwarrend genoeg osteoarthritis genoemd) begint vaak met beschadiging van het gladde gewrichtskraakbeen. Later kunnen cysten in het bot daaronder ontstaan, veranderingen van het gewrichtskapsel en uitstulpingen van het bot. Dit gaat vaak gepaard met ontstekingen, al staan die niet op de voorgrond. De belangrijkste oorzaken van artrose zijn veroudering en overmatige belasting van gewrichten. Een hoewel artrose dus niet volledig te voorkomen is, zijn er heel wat leefstijlveranderingen die kunnen helpen om symptomen te verlichten en de progressie van de aandoening te vertragen.
Artrose is een ingrijpende chronische aandoening en het beheer ervan vereist vaak een combinatie van verschillende benaderingen. Het kan even duren om de juiste combinatie van behandelingen en zelfzorgstrategieën te vinden die voor jou werken, dus wees geduldig en blijf openstaan voor nieuwe benaderingen.
Naast je medische behandeling bij artrose, zoals medicatie en fysiotherapie die je in overleg met je arts volgt, kun je zelf het nodige doen om beter om te gaan met artrose, je klachten te verminderen en je comfort te vergroten. Zo is het ondanks de pijn en stijfheid aan te raden om regelmatig te blijven bewegen. Kies activiteiten met een lage impact, zoals zwemmen, yoga, fietsen of wandelen, die de gewrichten niet te zwaar belasten, maar wel helpen bij het behouden van flexibiliteit en kracht.
Hulpmiddelen als wandelstokken, braces, orthopedische schoenen of ergonomische apparatuur kunnen helpen om de belasting op je gewrichten te verminderen en dagelijkse activiteiten gemakkelijker te maken.
Ik besprak het al eerder: overgewicht veroorzaakt extra druk op je gewrichten, vooral in de knieën, heupen en onderrug. Die extra druk kan leiden tot versnelde slijtage en verergering van artrose. Door een gezond gewicht te behouden of af te vallen, zal de druk op de aangetaste gewrichten afnemen. Dit helpt om symptomen van artrose te verminderen en de progressie van de aandoening te vertragen. Als je overgewicht hebt, dan kan het verliezen van zelfs een beetje gewicht de belasting op je gewrichten en je klachten al doen afnemen.
Overgewicht kan de progressie van artrose zelfs versnellen: het kan leiden tot meer kraakbeenverlies en meer ernstige symptomen op jongere leeftijd. Door af te vallen vertraag je de progressie van de aandoening, waardoor je de levensduur van je gewrichten verlengt. Minder gewicht maakt het ook gewoon makkelijker om te bewegen. Dit helpt om een actievere levensstijl te behouden en oefeningen te doen die gunstig zijn voor je gewrichtsgezondheid. Overgewicht veroorzaakt vaak ook andere gezondheidsproblemen zoals diabetes of hoge bloeddruk. En uiteraard: door af te vallen en een gezond gewicht te houden, verbeter je ook je algehele gezondheid.
Als je overgewicht hebt én last hebt van artrose, is afvallen dus aan te raden. Wél is het essentieel om dit te doen op een gezonde, evenwichtige manier. Crashdiëten kunnen leiden tot spierverlies en het verzwakken van het immuunsysteem, wat schadelijk kan zijn als je artrose hebt. Een geleidelijk gewichtsverlies van ongeveer 0,5 tot 1 kilogram per week wordt over het algemeen als veilig beschouwd. Bespreek met je arts of diëtist welk gewichtsverliesprogramma het meest geschikt is in jouw geval, vooral als je naast artrose ook andere gezondheidsproblemen hebt.
Een evenwichtig dieet helpt óók bij het behouden van gezonde gewrichten. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan omega-3-vetzuren, antioxidanten en vitamines, zoals fruit, groenten, vette vis en noten, kunnen ontstekingen verminderen en bijdragen aan de gezondheid van de gewrichten. Roken en overmatig alcoholgebruik kunnen ontstekingen verergeren en de genezing van weefsels vertragen. Het verminderen of stoppen van deze gewoonten is gunstig voor je algehele gezondheid én voor die van je gewrichten.
Ook als je last hebt van pijn en stijfheid: blijf bewegen. Regelmatige, low-impact lichaamsbeweging kan de spieren rondom de gewrichten versterken, waardoor ze beter worden ondersteund. Activiteiten zoals zwemmen, fietsen, wandelen en yoga kunnen dus heel nuttig zijn. Intensieve activiteiten als hardlopen belasten je gewrichten en kun je beter vermijden. Let ook op je houding tijdens activiteiten en vermijd langdurig staan of zitten in dezelfde positie. Gebruik ergonomische hulpmiddelen en pas je werk- en thuissituatie aan om onnodige belasting van de gewrichten te voorkomen.
Het gebruik van hulpmiddelen zoals braces, orthopedische schoenen of inlegzolen kan de druk op de gewrichten verminderen en stabiliteit bieden tijdens activiteiten. Luister naar je lichaam en probeer activiteiten te vermijden die buitensporige druk uitoefenen op de aangetaste gewrichten, zoals zwaar tillen, langdurig knielen of hurken.
Last but not least: raadpleeg regelmatig je arts voor controle en behandeling van artrose. Vroege interventie en behandeling helpen om de progressie van de aandoening te vertragen en de symptomen te beheren.
Lees ook de volgende blog uit deze serie: innovaties in artrose-behandelingen
