Orthopedisch chirurg Nanne Kort (geboren op Curaçao) schreef een twaalfdelige blogreeks over artrosepreventie en -behandeling. De serie, die van juni 2024 tot 2025 in meerdere Curaçaose kranten verscheen, biedt handvatten in de strijd tegen artrose — een wereldwijd groeiend probleem dat tegen 2050 meer dan een miljard mensen kan treffen, vooral in vergrijsde regio’s met veel overgewicht, zoals de Antillen.
“Elke keer verheug ik me om terug te keren naar het eiland waar ik geboren en getogen ben, vooral vanwege het heerlijke eten. De Curaçaose keuken, met invloeden uit Afrika, Europa en Latijns-Amerika, biedt een rijke variëteit aan smaken, kruiden en ingrediënten. Ik geniet zelf enorm van kuminda krioyo, zoals kabritu stoba (geitenstoofpot) bij Plasa Bieu, en de smakelijke pastechi (gevulde deeghapjes). Veel traditionele gerechten kunnen echter vetter zijn door ingrediënten zoals olie, kokosmelk of gefrituurd voedsel. Ook de Nederlandse invloeden, zoals frikandellen, bitterballen en pannenkoeken, zijn minder gezond, door de verzadigde vetten die het cholesterol kunnen verhogen en het risico op overgewicht vergroten. Desondanks biedt onze keuken een gevarieerd aanbod van smaken en texturen, met ruimte voor gezonde keuzes. Gezond eten en gewichtsbeheersing zijn vooral belangrijk bij artrose, en in deze blog leg ik uit waarom.”
In mijn vorige blogs hebben we gezien dat artrose een degeneratieve gewrichtsaandoening is, gekarakteriseerd door kraakbeenverlies en gewrichtsontsteking. Overgewicht verhoogt de druk op de gewrichten, wat kan leiden tot versnelde slijtage en verergering van artrose. Bij normaal wandelen komt er ongeveer drie keer het lichaamsgewicht aan druk op de heupen en knieën, en bij traplopen is dit zelfs zes keer het lichaamsgewicht. Het behouden van een gezond gewicht kan helpen om de symptomen van artrose te verminderen en de progressie van de aandoening te vertragen. Zelfs een klein gewichtsverlies kan de belasting op de gewrichten verlichten en de symptomen verbeteren.
Afvallen wordt daarom vaak aanbevolen voor mensen met artrose, voornamelijk om de belasting op de gewrichten te verminderen. Overgewicht legt extra druk op de gewrichten, met name op de knieën, heupen en onderrug. Deze extra belasting kan het kraakbeen beschadigen en de symptomen van artrose verergeren. Door af te vallen wordt de belasting op de gewrichten verminderd, waardoor pijn en ontsteking kunnen afnemen.
Overgewicht kan de progressie van artrose zelfs versnellen, doordat het leidt tot meer kraakbeenverlies en ernstigere symptomen op jongere leeftijd. Afvallen kan deze progressie vertragen, waardoor de levensduur van de gewrichten mogelijk wordt verlengd. Minder gewicht maakt het bovendien gemakkelijker om te bewegen, wat helpt bij het behouden van een actievere levensstijl en het uitvoeren van oefeningen die de gewrichtsgezondheid bevorderen. Daarnaast veroorzaakt overgewicht vaak andere gezondheidsproblemen, zoals diabetes en hoge bloeddruk. Door af te vallen en een gezond gewicht te behouden, verbeter je ook je algehele gezondheid.
Gewichtsbeheersing is een cruciale factor bij pijn door artrose. In regio’s zoals Curaçao, waar overgewicht en obesitas veel voorkomen en de bevolking vergrijst, draagt overgewicht bij aan de ontwikkeling van artrose. Het extra gewicht verhoogt de druk op de gewrichten, wat de symptomen verergert. Gewichtsverlies kan de pijn verminderen en de mobiliteit verbeteren. Het vermijden van activiteiten die de gewrichten belasten helpt, terwijl minder intensieve activiteiten zoals wandelen, tuinieren, fietsen en zwemmen juist voordelig zijn.
Als je overgewicht hebt en artrose ervaart, is afvallen belangrijk, maar het is essentieel om dit op een gezonde en evenwichtige manier te doen. Crashdiëten kunnen leiden tot spierverlies en het verzwakken van het immuunsysteem, wat schadelijk is voor mensen met artrose. Een geleidelijk gewichtsverlies van ongeveer 0,5 tot 1 kilogram per week wordt als veilig beschouwd. Regelmatige lichaamsbeweging en een gezond dieet helpen om spiermassa te behouden en je algehele gezondheid te verbeteren. Bespreek met je arts of diëtist welk gewichtsverliesprogramma het beste bij je past, vooral als je artrose of andere gezondheidsproblemen hebt.
Voedingsmiddelen die ontstekingen kunnen verergeren, zoals bewerkte voedingsmiddelen, geraffineerde koolhydraten en suiker, kunnen de symptomen van artrose verergeren. Het verminderen van deze voedingsmiddelen kan gunstig zijn voor het verlichten van artroseklachten en het verbeteren van je algehele gezondheid.
Sommige voedingsmiddelen hebben ontstekingsremmende eigenschappen die kunnen helpen de ontstekingen te verminderen die bijdragen aan de pijn en stijfheid van artrose. Voorbeelden van ontstekingsremmende voedingsmiddelen zijn vette vis (zoals zalm en makreel), noten, olijfolie, fruit en groenten. Omega-3-vetzuren, die vooral in vette vis, lijnzaadolie en walnoten voorkomen, hebben krachtige ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen helpen bij het verlichten van ontsteking en pijn bij artrose.
Daarnaast kunnen voedingsmiddelen die rijk zijn aan antioxidanten, zoals bessen, groene bladgroenten en kruiden zoals kurkuma, helpen bij het verminderen van oxidatieve stress en ontsteking in de gewrichten. Een adequate inname van vitamine D en calcium draagt bij aan sterke botten en vermindert het risico op fracturen bij artrose. Voldoende water drinken is eveneens belangrijk voor gewrichtsgezondheid, omdat het de elasticiteit van het kraakbeen bevordert en wrijving in de gewrichten vermindert. Zoals besproken in eerdere blogs, kunnen bepaalde supplementen, zoals omega-3-vetzuren, glycosaminoglycanen en antioxidanten in groenlipmosselextract, ook gunstig zijn voor het verminderen van pijn, ontstekingen en stijfheid bij artrose.
Hoewel voeding en dieet niet als vervanging voor medische behandelingen zoals medicatie en fysiotherapie moeten dienen, kunnen ze wel bijdragen aan het beheer van artrose en het verlichten van klachten.
